Η ομαδική θεραπεία θεωρείται διεθνώς ένα αποτελεσματικό μοντέλο θεραπείας, προσφέροντας το χώρο και τις δυνατότητες για αυθεντική σύνδεση και ουσιαστική επικοινωνία, οδηγώντας το άτομο σε ένα μεταμορφωτικό ταξίδι ανακάλυψης του εαυτού του.
Ποια είναι όμως, αυτή η εναλλακτική μορφή ψυχοθεραπείας, που φαίνεται να κατακτά όλο και περισσότερο έδαφος στη σύγχρονη εποχή και ποια θεραπευτικά οφέλη δύναται να αποκομίσει ο κάθε ενδιαφερόμενος;
Ξεκινώντας με έναν σύντομο ορισμό, η ομαδική ψυχοθεραπεία βασίζεται στις διεργασίες που επισυμβαίνουν όταν μια μικρή ομάδα ανθρώπων συναντάται τακτικά, σε καθορισμένο τόπο για μακρό διάστημα με έναν εκπαιδευμένο θεραπευτή, με σκοπό τη βελτίωση διάφορων συμπτωμάτων, όπως διατείνεται και ο γνωστός ψυχίατρος-ψυχαναλυτής Μ. Γιωσαφάτ.
Εκφράζει λοιπόν, το πέρασμα από το Εγώ (ατομική θεραπεία) στο Εμείς (ομαδική ψυχοθεραπεία), ενώ παράλληλα αποτελεί ένα θεραπευτικό εργαλείο, με αποδεδειγμένα μεγάλες δυνατότητες, οι οποίες ασκούν βαθιά θετική επίδραση στον ανθρώπινο ψυχισμό.
Η επιλογή της ομαδικής ψυχοθεραπείας πατά πάνω στο στέρεο έδαφος της αναγκαιότητας της συνύπαρξης. Διαχρονικά παρατηρούμε πως η ομάδα αποτελεί τη μήτρα όλων των αλληλεπιδράσεων και μέσω αυτών, της βαθύτερης κατανόησης του εαυτού. Ο θεμελιώδης στόχος της ομαδικής θεραπείας, είναι η καλλιέργεια της αίσθησης του ανήκειν και της αποδοχής, μέσω της αμοιβαίας κατανόησης και των κοινών εμπειριών. Δεν θα ήταν άτοπο να πούμε ότι, η πραγματικότητά μας διαμορφώνεται σε ένα βαθμό απ’ τον περίγυρο μας και αυτό σημαίνει πως η ερμηνεία του κόσμου, αλλά και του εαυτού, περνά μέσα από τις αλληλεπιδράσεις με το κοινωνικό γίγνεσθαι.
Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα είναι ο ασφαλής χώρος, όπου τα συμμετέχοντα μέλη έχουν την δυνατότητα να γνωρίσουν καλύτερα διάφορες πτυχές του εαυτού τους, να ενισχύσουν την προσωπική τους ευθύνη και αυτογνωσία, να ανακατασκευάσουν ιδέες και τρόπους επικοινωνίας, με την άρση της απολυτότητας στη σκέψη και τη θέαση εναλλακτικών οπτικών της πραγματικότητας. Καίριο ρολό σε αυτή τη διαδικασία διαδραματίζει η κυκλική ανατροφοδότηση, αλλά και ο πειραματισμός με νέες διαπροσωπικές συμπεριφορές, χωρίς το φόβο απόρριψης ή επίκρισης, που έχει ως επακόλουθο τη βελτίωση των δεξιοτήτων επικοινωνίας και αλλά και της αυτοπεποίθησης του ατόμου.
Επιπρόσθετα, λόγω της δυναμικής της ομάδας, το άτομο έρχεται αντιμέτωπο ταχύτερα με προσωπικά ζητήματα καθώς τα υπόλοιπα μέλη της λειτουργούν ως καθρέφτες. Η θεραπευτική ομάδα αποτελεί ωστόσο και μια ευκαιρία, να ανακαλύψουν τα μέλη μέσα από το μοίρασμα, την καθολικότητα κάποιων καταστάσεων, αποδομώντας την ιδέα ότι είναι οι μόνοι που βιώνουν αυτές τις δυσκολίες, σκέψεις ή συναισθήματα. Το μοίρασμα της δυσφορίας αλλά και της χαράς μάς βγάζει από την απομόνωση και μας τοποθετεί σε μία θέση σύνδεσης με τους άλλους.
Ένα όμως απ’ τα σπουδαιότερα της πλεονεκτήματα , είναι ότι λειτουργεί ως μια επανορθωτική σχεσιακή εμπειρία, μια διορθωτική θα λέγαμε, επαναβίωση των πρωίμων σχέσεων του ατόμου. Μέσα στη συμβολική αυτή οικογένεια δουλεύονται κι επουλώνονται οι πληγές του παρελθόντος, ενώ παράλληλα προσφέρεται η ευκαιρία να παρατηρηθούν μοτίβα σχέσης και συμπεριφοράς. Υστέρα, με την κατάλληλη νοηματοδότηση και εσωτερική μετακίνηση, τα άτομα καταφέρνουν να διαχειριστούν αποτελεσματικότερα κάποιες καταστάσεις, αναπτύσσοντας λειτουργικότερες συμπεριφορές στο εδώ και τώρα.
Σε συνδυασμό με την πολύτιμη καθοδήγηση των ψυχοθεραπευτών, η ομάδα μετατρέπεται σε ένα θεραπευτικό χώρο όπου το κάθε μέλος μπορεί να γιατρέψει τις πληγές του, να χτίσει νέα χαρακτηριστικά, να βρει σταθερή συμπαράσταση και φροντίδα σε ένα κλίμα ενσυναίσθησης και αλτρουισμού. Οι σχέσεις εμπιστοσύνης φαντάζουν ως το ασφαλές κουκούλι μέσα στο οποίο ο κάθε άνθρωπος θα ευτυχίσει και θα ολοκληρωθεί.
Κλείνοντας, θα μπορούσαμε να πούμε, ότι η λειτουργία της ομαδικής ψυχοθεραπείας προσομοιάζει με αυτήν της ορχήστρας, όπου όλα τα όργανα έχουν τον δικό τους ήχο, αλλά παράγουν μια συνολική αρμονία. Ο ρόλος του θεραπευτή μοιάζει με τον ρόλο του μαέστρου που καθοδηγεί κάθε όργανο αλλά, κυρίως, όλη την ορχήστρα ώστε να δημιουργηθεί η απολυτή ισορροπία και συμμετρία μεταξύ των μερών.
